Browsed by
Miesiąc: marzec 2017

Przedwiośnie w Beskidzie Śląskim

Przedwiośnie w Beskidzie Śląskim

Korzystając z całkiem dobrej pogody postanowiłem w sobotę 25 marca sprawdzić czy w górach pojawiły się już jakieś oznaki wiosny. W celu odbycia przyjemnej wycieczki wcale nie trzeba wstawać o świcie. Z centrum Katowic wyjechaliśmy pociągiem o 11:47 i w Bielsku-Białej byliśmy przed 13. Po przejściu kładką nad jezdnią dotarliśmy do przystanku autobusowego, skąd autobusem linii nr 8 podjechaliśmy pod sam szlak wiodący na Szyndzielnię.

buki_las
Buki posiadają charakterystyczną, jasnoszarą korę, przez co są trudne do pomylenia z innymi gatunkami drzew
buki_las2
w niższych położeniach górskich o łagodniejszych warunkach klimatycznych buki są wysokie, proste, a ich korona jest wąska
nasienny
Przy pomocy żółtych pasów na drzewach leśnicy oznaczają granice drzewostanów nasiennych, z których pozyskuje się nasiona drzew używane następnie w hodowli lasu

Tuż po tym jak minęliśmy Schronisko po Dębowcem weszliśmy w piękną buczynę. W niższych położeniach górskich buki osiągają dużą wysokość, dochodzącą do trzydziestu metrów, ich pień jest w miarę prosty, a korona wąska i równa. O tej porze roku, kiedy nie ma jeszcze liści, a w lesie jest jasno, przepięknie wygląda jasnoszara, gładka, kora, dzięki której praktycznie nie można pomylić tego drzewa z żadnym innym gatunkiem, nawet z dużej odległości. W runie można było zaobserwować pierwsze gatunki roślin zielnych. Licznie pojawił się żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa).

dentaria
żywiec gruczołowaty – gatunek charakterystyczny dla żyznej buczyny karpackiej

Mimo, że liście nie były jeszcze w pełni rozwinięte, to na pędach było już widać rozwijające się pąki pięknych, fioletowych kwiatów. Jest to roślina górska, w Polsce występująca praktycznie tylko w Karpatach. Może nam pomóc w odróżnieniu dwóch typów buczyn, które można obserwować wzdłuż szlaku prowadzącego na Szyndzielnię. Jest to tak zwany gatunek charakterystyczny dla żyznej buczyny karpackiej (Dentario glandulosae-Fagetum). W niektórych miejscach, gdzie brak żywca gruczołowategob udało nam się odnaleźć okazy kosmatki gajowej (Luzula luzuloides), która wskazywała na występowanie drugiego zespołu leśnego, który nosi nazwę kwaśnej buczyny górskiej (Luzulo luzuloidis-Fagetum). Często można było spotkać również mech złotowłos strojny (Polytrichastrum formosum), który pospolicie występuje w buczynach i tworzy charakterystycznie wyglądające kępy.

luzula_luzuloides
Kosmatka gajowa (gatunek charakterystyczny dla kwaśnej buczyny górskiej) wyrastająca z kępu mchu złotowłosa strojnego

Pięknie wyglądały  kwitnące na biało lepiężniki białe (Petasites albus). Roślina ta należy to tej samej rodziny, co znana wszystkim stokrotka, a po przekwitnięciu zacznie wypuszczać liście, które osiągają niebotyczne rozmiary i przypominają trochę liście łopianu. Gatunek ten preferuje wilgotne zarośla nadrzeczne, ale można go spotkać na dosyć często na terenie całych Karpat.

patasites
kwitnący lepiężnik biały

Wędrując dalej szlakiem doznaliśmy w pewnym momencie lekkiego szoku. Otóż naszym oczom ukazał się mężczyzna, w stroju roboczym, który… ODKURZAŁ LAS! Wędrował sobie po buczynie z ogromną dmuchawą przewieszoną przez ramię i rozdmuchiwał nią liście w nieokreślonym bliżej celu i bez żadnej wyraźnej konsekwencji kierunkowo-przestrzennej. Tak nas zatkało, że nawet nie zapytaliśmy go o to dziwne działanie. Jeżeli ktoś ma jakieś wieści dotyczące zasadności i powodów odkurzania lasów Beskidu Śląskiego, to bardzo proszę o napisanie tego w komentarzu.

odkurzanie
odkurzanie lasu?!

Im wyżej, tym trudniejsze warunki. Robi się chłodniej, bardziej doskwierają wiatry, a i gleba jest często gorszej jakości. Widać to po kształcie buków, które w częściach przyszczytowych są bardzo niskie, często kosmicznie powykręcane i tworzą „kępy”, z których wyrasta po kilka pni, praktycznie do siebie przytulonych.

sniegi
W wyższych partiach zalega jeszcze całkiem dużo śniegu
buki_poskrecane
Buki w częściach okołoszczytowych są niskie, często powykręcane i tworzą charakterystyczne „kępy”

W okolicach Szyndzielni pojawiało się w runie coraz więcej borówki czarnej (Vaccinium myrtilus), popularnie zwanej jagodą. O tej porze roku, mimo braku liści i owoców można ją łatwo rozpoznać po charakterystycznych, zielonych pędach.

borowka
Borówka czarna

Tuż przy schronisku na Szyndzielni zlokalizowane jest Alpinarium, czyli miniogród botaniczny, w którym utrzymywane są rośliny typowo górskie. Aktualnie można tam podziwiać przepiękne śnieżyce wiosenne (Leucojum vernum). Są to maleństwa, które na pierwszy rzut oka przypominają przebiśniegi. Najprościej odróżnić je po zielonożółtych „łezkach”, które znajdują się na śnieżnobiałych płatkach kwiatów. Tuż przy schronisku udało mi się również znaleźć pojedyncze śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis), więc można porównać obydwa gatunki na zamieszczonych zdjęciach.

szyndzielnia
Alpinarium przy Schronisku na Szyndzielni
sniezyca
śnieżyca wiosenna
przebisnieg
śnieżyczka przebiśnieg

Po dalszej wędrówce dotarliśmy do Schroniska Klimczok. Po dłuższym odpoczynku wyruszyliśmy szlakiem do szczyrku. Dzień kończył się powoli, a z naszej drogi rozciągał się przepiękny widok na Skrzyczne. Przy zachodzącym słońcu przepięknie rysowały się na tle gór sylwetki pojedynczych jodeł. Drzewo to można z daleka odróżnić od świerka właśnie po kształcie. Korona rozszerza się od dołu do góry tworząc na szczycie coś na kształt płaskiego gniazda.

klimczok
Schronisko Klimczok
jodla
po lewej stronie wysoka jodła
skrzyczne2
Skrzyczne

Po zejściu do Szczyrku złapaliśmy busa do Bielska i pociągiem wróciliśmy do Katowic. Pogoda dopisała, Buczyny budzą się powolutku do życia, a wysiłek spaceru ładuje energię na cały kolejny tydzień!

mapa
na czerwono zaznaczona jest przebyta trasa